USBON ANG SISTEMANG POLITIKAL ALANG SA PAG-USWAG

By Bayawanon

Dunay duha ka mga hugna sa kasaysayan sa nasodnong politika sa Pilipinas nga diin ang sistemang politikal sa Pilipinas usa sa sistemang parlyamentaryo mao kini ang mga panahon nga dunay Philippine Assembly ang nasod, ug usab sa panahon ilalalom sa 1973 Constitution. Duna usab duha ka hugna sa kasaysayan sa politika sa Pilipinas nga diin ang sistemang politikal sa Pilipinas usa ka sistemang presidensyal (presidential system), mao kini ang mga panahon sa Pilipinas ilalom sa 1935 Philippine Constitution ug 1987 Philippine Constitution. Og ato gayod ihapon, ika upat na kita nag ilis og sistemang panggobyerno ug nigasto og higanteng budget sa kuwarta alang sa pag-usab sa sistema sa panggobyerno sa Pilipinas, apan wala gayod nahitabo nga maayo sa mga Pilipino. Sa akong naobserbahan, duha lamang ka sistema sa pang gobyerno ang nag puli-puli og padagan sa atong nasod mao kini ang sistemang presidensyal ug sistemang parliamentaryo nga wala naghatag og kauswagan sa nasod nga Pilipinhon.

Tungod niini nahimugso sa akong hunahuna ang pag umol og bag-ong sistema sa pang gobyerno nga magahatag og kaayohan sa tanan ug maghaw-ag og patas nga kalamboan sa kada rehiyon o probinsiya sa kapupod-ang Pilipinhon. Sa atong nabantayan gikan sa pagkahimugso sa nasod nga Pilipinas ang kalamboan na sentro lamang sa kaulohan nga mao ang Metro Manila ug ang mga lider nga nasyonal kalabanan taga Luzon ug nagpuyo sa Metro Manila, kining matang/klase sa nasyonal nga suliran sa pulitika ug pang gobyerno mahatagan lamang og solusyon ug ang sistema sa pang gobyerno sa Pilipinas mailisan og sistemang federal (Federal System/Form of Government).

Ang mga modelo sa mga gobyernong federal nanag-una sa kalamboan sa tibuok kalibotan sama sa Estados Unidos (United States), Belgium ug Switzerland. Ang kalamboan sa maong mga nasod puwedeng mahitabo sa Pilipinas kon atong buhaton ang mga lakang nga gihimo sa maong mga nasod aron pag pauswag sa atong sistemang politikal dinhi sa Pilipinas. Sa ilalom sa usa ka federal nga pang gobyerno. Ilalom sa gobyernong federal dunay pareho ug patas nga kalamboan sa kada rehiyon o probinsiya, ang mga Tagalog di na mora og mas taas kay sa mga Ilonggo,Cebuano, Tausog,Tausog, Waray, Igorot ubp. o vice-versa ug ang kalamboan dili lang ma focus sa Imperial Manila. Ilalom sa pang gobyernong federal duna nay tinood nga awtonomiya sa kada grupong etniko ug sa kada rehiyon, ug ang nasyonal nga balay-balaoranan, ilabi na ang Senado ma representahan na og mga Senador nga nagagikan sa kada rehiyon sa kapupud-an sa nasod nga Pilipinhon.

Nag ilis-ilis na kita og upat ka beses og sistemang pang gobyerno nga wala namunga ug maayong bunga ug nga diin kita nag usik og dakong kantidad, nag usik og sobra pa gani sa trilyones ka pesos, nan, karon na ang insaktong panahon pag hatag og tsansa sa pag bag-o sa pangagamhanang Pilipinhon ug ato nang sulayan ang sistemang federal alang sa paglambo sa Pilipinas sa kinatibok-an gayud. Hinaot pa unta.

ACTION MATTERS MOST IN PUBLIC SERVICE

Morality of a candidate is always an issue during election time, most of the political pundits and intelligent voters like that their would be leaders must be good examples in the community, someone that they can be proud of and someone that the vast majority if not the whole wide world would look up to. Of course I concur to their ideals of having leaders with morality and good examples, but to me public service is not precisely dominated by moralists for there are public servants in history who have question marks in their morals but made a great difference in their storied careers in public service.

Nelson Mandela considered as the greatest South African president and considered as the "Father of the Nation" for making South Africa free from apartheid was a noted philanderer yet he was called by every South African as "Madiba" or "Father of the Nation" for saving South Africa from racial division and made South Africa the leading economic power of the African continent known otherwise as the "Black Continent".

Ronald Wilson Reagan the 40th president of the United States of America was the first divorcee president yet he was instrumental in the victory of democracy over communism in the "Cold War" between the Communist countries and the democratic countries headed by America. Reagan was also responsible in the stalling of the economic crisis faced by America at that time being left by his predecessor by using his economic solution called REAGANOMICS.

Mikhail Gorbachev the last supreme leader of the defunct Union of Soviet Socialist Republics was an atheist, but he was responsible for reforms in the communist government of the U.S.S.R. through his GLASNOST and PERESTROIKA program which led to a power struggle between him and the communist hardliners which eventually divided and even defaced the former Soviet Republics from the face of the globe.

These examples would make me think that in the cases of the above-named illustrious leaders who would be long remembered in the annals of history as great people who pivoted their respective countries to great difference, morality would not and will not ever be an issue. To me the ability of a candidate to deliver the basic goods and services to his constituents and to make a great difference in public service matter. However, I am not insisting that our leaders can be immoral as long as they can effectively serve the people for it is still my dream to have a perfect leader and that is a leader who has the ability to really effectively serve the people and at the same time a leader who can be considered as a good example to the people as can be gleaned from his morality.