KAMATOORAN SA FEDERALISMO-PARLIAMENTARYO NGA PANGAGAMHANAN NI DUTERTE

By Bayawanon

Si Presidente Digong Duterte nangusog gayud nga mailisan ang atong Pilipinhong pangagamhanan gikan sa UNITARY-PRESIDENTIAL nga sistema paingon sa FEDERALISM-PARLIAMENTARY nga porma sa panggobierno aron kuno ma decentralized gayud ang pangagamhanan sa Pilipinas ug ma apod-apod kini sa mga bag-ong mga estado o mga gagmayng nasod nga mahimugso sa pagsiak-siak sa kasamtangang pangamhanan sa nasod nga Pilipinas.

Usa kini ka sayop nga panglantaw tungod kay ang Local Government Code sa Pilipinas nihatag na man ug igong kusog sa mga Local Governments sama sa mga lalawigan/probinsiya, mga dakbayan/siyudad, mga lungsod ug mga balangay/barangay..

Ang FEDERALISMO usa ka tigum sa mga gagmayng nasod aron makusgan sila ug dili kini usa ka pamaagi sa pag siak-siak o pagtunga-tunga sa usa ka nasod aron lamang usahon na pud siya. Kay unsa may usahonon nga usa na man ka nasod ang Pilipinas?

Ang Pilipinas usa na ka federalismo nga pangagamhanan sa usa ka teknikal nga pama-agi, tungod kay kini gilangkuban man sa otsentay uno o 81 ka mga lalawigan o probinsiya, sa laktod nga pagkasulti ANG PILIPINAS USA KA FEDERASYON SA MGA LALAWIGAN/PROBINSIYA. Nan unsa pa may atong langkubon o i federate nga nalangkub na man ang FEDERASYON SA MGA PROBINSIYA? Ang pulong nga FEDERAL nahisusama ra sab sa pulong nga FEDERASYON, sa ato pa FEDERAL na diay ang pangagamhanan sa PILIPINAS tungod niini.

Ang nakalain sa sistema sa pangagamhanan nga gisugyot ni Pangulong Duterte nga FEDERALISMO-PARLIAMENTARYO mao ang mosunod:

1) Ang mga Pilipino dili na magpili ug national officials kay magpili na lang sila ug mga miembro sa parliamento sa kada distrito, ang mga miembro sa parliamento magpiniliay ug kinsay mapili nga Primero Ministro o Prime Minister nga maoy maga function nga presidente. Sa ato pa ang mga botanteng Pilipinhon ma disenfranchised sa pagpili ug mga leader nga pang national sama sa presidente, bise-presidente ug mga senador;

2) Ang nasyonal nga parliiamento o national parliament pagalangkuban lamang sa usa ka balay-balaoranan (unicameral legislative system), dili pareho sa kasamtangang sistema nga naay duha ka balay-balaoranan, ang SENADO ug ang Kamara de Representante. Ang kasamtangang sistema sa paggama ug balaod mas maayo kay sa usa ka unicameral legislative system kay ang mga balaod sa kasamtangang sistema naayo man ug sala o pagpanday tungod sa mga proseso nga naagian sa duha ka mga balay-balaoranan;

3) Sa sistemang PARLIAMENTARYO ang Primero Ministro/Prime Minister maoy motindog nga Presidente. Ang Primero Ministro o Prime Minister magagikan gayud sa pinaka kusgan nga partido sa nasod, sa laktod nga pagka sulti si Pangulong Duterte molungtad gayud sa poder isip Prime Minister kay siya man nagagikan sa pinakakusgan nga partido sa nasod nga Pilipinas nga mao ang PDP-LABAN;

4) Ang kada REGION/REHION o STATE/ESTADO nga pagatukoron sa bag-ong porma sa panggobyerno unya, duna na pud unya ug ilang kaugalingon nga mga parliamento, senado o kongreso ba. Tungod niini mas modako pag-ayo ang atong GOBIERNO ug dako ang magasto sa gobyerno sa pag maintain niini;

5) Ang REGION/REHIYON o STATE/ESTADO nga pagatukoron sa bag-ong porma sa pangagamhanan, duna pud unya iyahang EXECUTIVE DEPARTMENT nga pagapangulohon sa usa ka presidente o usa ka gobernador ug pagalangkuban usab kini ug usa ka grupo sa mga gabinete. Usa kini ka tataw nga timailhan nga mas modako pa gyud ang gobierno sa maong sistema ug nga mas dako ang magasto sa gobyerno sa pagpadalagan niini;

6) Ang bag-ong maumol nga mga REHIYON/ESTADO/STATE aduna na pud unya ilahang tagsa-tagsa ka mga JUDICIAL SYSTEM ug duna na pud unya sila nagkalain-laing mga Supreme Court. Ang Supreme Court sa nasyonal nga level lahi ikompara sa mga Supreme Court sa kada rehiyon/state/estado nga maglangkub sa FEDERAL GOVERNMENT sa PILIPINAS;

7) Duna na unya lain-lain nga mga KODIGO PENAL o criminal penal codes, ug lain-lain nga mga pamalaod sa kada rehiyon/estado/state nga mamugna sa bag-ong PARLIAMENTARYO-FEDERLISMO nga gobyerno sa Pilipinas;

8) Ang kada rehiyon/state/estado nga maumol sa bag-ong sistema sa panggobyerno aduna usab ilang tagsa-tagsa ka mga SISTEMA SA PAMUWIS o TAX SYSTEM nga lahi ikumpara sa NATIONAL TAX SYSTEM. Sa ato pa ang mga lungsuranon duna unya duha ka klase sa buwis nga bayaran ang NATIONAL TAX SYSTEM ug ang STATE/REGIONAL TAX SYSTEM;

9) Ang kada rehiyon o estado nga maumol ilalom sa gisugyot nga panggobyerno ni Pangulo Rodrigo Duterte duna unya upat ka elemento sa usa ka nasod nga mao ang mga mosunod: 1) GOBYERNO; 2) KATAWHAN; 3) TERITORYO ug 4) SOBERENYA. Ug tungod niini ang mga maumol nga nga estado o rehiyon puwedeng medeklarar ug INDEPENDENSIYA batok sa inahang nasod nga Pilipinas nga dili na kinahanglan ang rebolusyon.

Tungod niining akong gipanglatid nga mga katarungan, klaro ug tataw lang kaayo nga ang gisugyot nga matang sa panggobyerno ni Pangulo Rodrigo Duterte usa ka mahal nga panggobyerno ug dili dapig sa mga kabus nga mga lungsoranon nga mga Pilipino, Ikaduha, usa kini ka pangagamhanan nga maga bahinbahin sa kapupud-ang Pilipinhon Ug tungod niini angay lamang kini batukan ug babagan sa kinabag-ang panon sa katawhan aron ang tanang lungsuranong Pilipinhon dili mahitumpawak sa kaalautan. HINAUT PA UNTA.